Пісьмо мая Змест Пісчы матэрыял | Віды знакаў | Мова надпісаў і іх дэшыфроўка | Літаратура | Спасылкі | НавігацыяМайя письмоп
МаяІерагліфічныя пісьменнасціПісьменнасці карэнных народаў АмерыкіДэшыфроўка забытых пісьменнасцей
народа маядрэздэнскіВенемадрыдскіМадрыдзепарыжскіПарыжырукапіс ГральепаперывапнаймаяЮ. Кнарозаў
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eне паказвацьu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="be" dir="ltr"u003Eu003Ccenteru003Eu003Cspan class="plainlinks"u003EСачыце за Беларускай Вікіпедыяй на u003Ca href="https://www.facebook.com/be.wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/be.wikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E, u003Ca href="http://twitter.com/#!/be_wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Twitter.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/14px-Twitter.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/21px-Twitter.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/28px-Twitter.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="http://twitter.com/#!/be_wikipedia"u003ETwitteru003C/au003Eu003C/bu003E, u003Ca href="https://www.instagram.com/be.wikipedia/" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Instagram.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/14px-Instagram.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/21px-Instagram.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/28px-Instagram.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.instagram.com/be.wikipedia/"u003EInstagramu003C/au003Eu003C/bu003E і u003Ca href="http://vk.com/be.wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="V Kontakte Russian V.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/14px-V_Kontakte_Russian_V.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/21px-V_Kontakte_Russian_V.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/28px-V_Kontakte_Russian_V.png 2x" data-file-width="415" data-file-height="415" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="http://vk.com/be.wikipedia"u003EУ Кантакцеu003C/au003Eu003C/bu003Eu003C/spanu003E! u003Cbr /u003EТаксама ёсць старонка u003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/groups/1645396869043051/"u003EWikimedia Community User Group Belarusu003C/au003E на u003Ca href="/wiki/Wikimedia_Community_User_Group_Belarus" title="Wikimedia Community User Group Belarus"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/groups/1645396869043051/"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003Eu003C/centeru003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Пісьмо мая
Jump to navigation
Jump to search
Пісьмо́ ма́я — арыгінальнае пісьменства народа мая.
Існавала з першых стагоддзяў н.э. да забароны ў 16 ст. іспанскай царквой (кнігі мая былі знішчаны). Захаваліся 4 рукапісы: дрэздэнскі («Дрэздэнскі кодэкс», знойдзены ў Вене ў 1739), мадрыдскі («Кодэкс Тро-Картэзіянус», урыўкі з 2 манускрыптаў, знойдзеных у 2-й палавіне 19 ст. ў Мадрыдзе), парыжскі («Кодэкс Перэсіянус», 2 урыўкі, знойдзеныя ў Парыжы ў 1859), рукапіс Гралье (апублікаваны ў 1973) і значная колькасць надпісаў на камянях руін гарадоў мая (на многіх сляды наўмысных пашкоджанняў).
Змест
1 Пісчы матэрыял
2 Віды знакаў
3 Мова надпісаў і іх дэшыфроўка
4 Літаратура
5 Спасылкі
Пісчы матэрыял |
Кнігі мая ўяўляюць сабой паласу паперы, вырабленую з расліннага валакна і натуральнага клейкага рэчыва і пакрытую з абодвух бакоў белай вапнай. Іерагліфічныя знакі выводзілі пэндзлікамі. Побач з пісьмёнамі размяшчаліся рознакаляровыя малюнкі. Да манускрыпта дадавалася драўляная ці скураная вокладка. Надпісы на камянях і ў рукапісах значна адрозніваліся.
Віды знакаў |
У пісьме мая ўжываліся фанетычныя знакі (алфавітныя і складовыя), ідэаграфічныя (абазначаюць цэлыя словы) і ключавыя (тлумачаць значэнні слоў, але не чытаюцца). Мая ведалі каля 800 знакаў.
Мова надпісаў і іх дэшыфроўка |
Мова іерагліфічных тэкстаў значна адрозніваецца (вымаўленне, слоўнік, граматыка) ад жывой мовы мая 16—17 ст. Іерагліфічныя тэксты і надпісы мая перакладзены не цалкам (каля 85 %).
Першыя спробы расшыфроўкі — сярэдзіна 19 ст. У сярэдзіне 1950—60-х гадоў вялікі ўклад у дэшыфроўку пісьма мая зрабіў расійскі вучоны Ю. Кнарозаў.
Літаратура |
- Майя пісьмо // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. С. 525.
- Кнорозов Ю. В. Система письма древних майя. М.; Л., 1955.
- Кнорозов Ю. В. Иероглифические рукописи майя. Л., 1975.
- Александровский Г. Майя. Иероглифы и пирамиды // Наука и жизнь. 1997. № 11.
Спасылкі |
Степанов Г. В. Майя письмо // Лингвистический энциклопедический словарь. — М.: «Советская энциклопедия», 1990.
Гэта пачатак артыкула пра старажытную Месаамерыку. Вы можаце дапамагчы праекту, выправіўшы і дапоўніўшы яго. |
|
|
Катэгорыі:
- Мая
- Іерагліфічныя пісьменнасці
- Пісьменнасці карэнных народаў Амерыкі
- Дэшыфроўка забытых пісьменнасцей
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.316","walltime":"0.400","ppvisitednodes":"value":4172,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":282896,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":37258,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":9,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":49,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 255.785 1 -total"," 82.13% 210.079 2 Шаблон:Навігацыйная_табліца"," 64.64% 165.350 1 Шаблон:Мая"," 56.49% 144.497 49 Шаблон:Нп5"," 50.88% 130.142 49 Шаблон:Ifsubst"," 24.13% 61.714 1 Шаблон:Пісьменнасці"," 7.70% 19.706 1 Шаблон:Mesoamerica-stub"," 5.22% 13.358 1 Шаблон:Stub-meta"," 4.83% 12.359 197 Шаблон:Nobr"," 2.35% 6.007 1 Шаблон:Крыніцы/БелЭн"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.081","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1977289,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1268","timestamp":"20190409114710","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u041fu0456u0441u044cu043cu043e u043cu0430u044f","url":"https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D1%81%D1%8C%D0%BC%D0%BE_%D0%BC%D0%B0%D1%8F","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q211248","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q211248","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2016-11-23T20:44:56Z","dateModified":"2017-10-04T10:22:41Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/22/Tzolkin-Abschnitt_im_Codex_Dresdensis%2C_beginnend_mit_dem_Tag_1_Manik%C2%B4._Gezeichnet_von_Lacambalam..jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":156,"wgHostname":"mw1267"););